Ο φαύλος κύκλος της υπερφαγίας: όταν το φαγητό μας ελέγχει

Νιώθετε συχνά να χάνετε τον έλεγχο στη σχέση σας με το φαγητό;

Πιάνετε τον εαυτό σας να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φαγητού, σχεδόν ψυχαναγκαστικά, χωρίς να είστε σε θέση να το διαχειριστείτε;

Περνάτε συχνά φάσεις δίαιτας ακολουθούμενες από φάσεις υπερφαγίας;

 

Ως επιστήμονες υγείας ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με ανθρώπους που μας περιγράφουν τέτοιου είδους συναισθήματα γύρω από την κατανάλωση φαγητού. Συνήθως, μάλιστα, απευθύνονται σε εμάς με αίτημα την απώλεια βάρους ενώ το πραγματικό πρόβλημα είναι, ακριβώς, αυτή η διαταραγμένη σχέση με το φαγητό. Αν, λοιπόν, νιώθετε ότι μπορεί να είστε ένας από αυτούς και προσπαθείτε ανεπιτυχώς να ρυθμίσετε το βάρος σας, τα παρακάτω μπορεί να σας ενδιαφέρουν.

 

Τι μπορεί να φταίει και δεν καταφέρνετε να διαχειριστείτε την κατάσταση;

Όπως γράφει η Judith Matz, κοινωνική λειτουργός με ειδίκευση στη Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας, οι τρεις πιο συχνές τακτικές που δεν βοηθούν να βγείτε από το φαύλο κύκλο υπερφαγίας-δίαιτας είναι οι εξής:

1. Το να ακολουθείτε ένα αυστηρό διατροφικό πλάνο

Ακούγεται, ίσως, λογικό ότι ένα συγκεκριμένο πλάνο διατροφής, με περιοριστικά χαρακτηριστικά (τύπου «αυτά επιτρέπονται, αυτά δεν επιτρέπονται») μπορεί να οδηγήσει στο να βρείτε τον έλεγχο της διατροφής σας. Συχνά, ακούμε ανθρώπους να μας λένε «έχω χάσει τελείως τον έλεγχο, γι’ αυτό και ήρθα εδώ: χρειάζομαι έναν άνθρωπο πάνω από το κεφάλι μου, στον οποίο θα πρέπει να απολογηθώ αν παρεκτραπώ. Μόνο έτσι θα σταματήσω να τρώω!»

Στην πραγματικότητα, αυτή ακριβώς η περιοριστική συμπεριφορά και η λογική «άσπρου-μαύρου» είναι ένας από τους βασικούς λόγους που τρώτε ανεξέλεγκτα. Ακόμα και αν για ένα διάστημα «συμμορφωθείτε» με αυστηρούς κανόνες, αυτό δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα, τουναντίον.

Δυστυχώς, η δίαιτα αυτή καθ’ αυτή σαν πρακτική έχει ταυτιστεί με τον περιορισμό. Για το λόγο αυτό συχνά δυσκολευόμαστε να λειτουργήσουμε χωρίς αυστηρό πρόγραμμα που μας λέει τι και πώς να τρώμε. Αν, όμως, σας ενδιαφέρει να χτίσετε μια υγιή σχέση με το φαγητό και να βρείτε την ισορροπία σας, η δίαιτα αποτελεί ένα πολύ – πολύ!- λάθος μέσο.

 

2. Το να πιστεύετε ότι το να λύσετε τυχόν συναισθηματικά ζητήματα αρκεί για να το αντιμετωπίσετε.

Σίγουρα, το να έρθετε αντιμέτωποι με τα συναισθήματα που σας οδηγούν στο να τρώτε ανεξέλεγκτα είναι ένα απαραίτητο βήμα. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, η ψυχοθεραπεία συχνά διευκολύνει τη λύση. Ωστόσο, δεν είναι το μόνο που χρειάζεται. Αυτό που είναι επίσης σημαντικό είναι να μάθετε να ακούτε τα φυσιολογικά σήματα του σώματός σας που σχετίζονται με την κατανάλωση φαγητού. Ποια είναι αυτά;

• Το να τρώτε όταν πεινάτε και να μην τρώτε όταν δεν πεινάτε
• Το να σταματάτε την κατανάλωση φαγητού όταν έχετε χορτάσει/καλυφθεί
• Το να επιλέγετε να ικανοποιήσετε την πείνα σας με το φαγητό που θα σας καλύψει εκείνη τη στιγμή, και όχι με αυτό που «πρέπει» ή «είναι λιγότερο λιπαρό» ή «έχει λιγότερες θερμίδες» και ούτω καθεξής.

Σας ακούγονται εύκολα και αυτονόητα όλα αυτά; Στην πραγματικότητα, μετά από μήνες ή και χρόνια υπερφαγικής συμπεριφοράς, τα σήματα αυτά μπορεί να μην είναι πλέον ξεκάθαρα. Θέλει εξάσκηση και πραγματική διάθεση για φροντίδα του εαυτού μας προκειμένου να μάθουμε να τα ακούμε.

Τα καλά νέα εδώ είναι ότι, κάθε φορά που θα καταφέρνετε να ακούσετε το σώμα σας και να σεβαστείτε τις πραγματικές του ανάγκες, η αίσθηση αυτοεκτίμησης και αυτό-αποδοτικότητάς σας βελτιώνεται. Με απλά λόγια, θα νιώθετε όλο και πιο ικανοί να ανταπεξέλθετε την επόμενη φορά!

 

3. Το να πιστεύετε ότι η απώλεια βάρους θα πρέπει ή πρόκειται απαραίτητα να συμβεί

Μια υγιής σχέση με το φαγητό συνήθως μας οδηγεί σε ένα φυσιολογικό βάρος. Όχι όμως απαραίτητα. Υπάρχουν άνθρωποι με αυξημένο βάρος και ισορροπημένη σχέση με το φαγητό και υπάρχουν (πολλοί!) άνθρωποι με χαμηλό βάρος και πολύ διαταραγμένη σχέση με το φαγητό. Για την ακρίβεια, αυτή ακριβώς η κοινωνική και εσωτερική πίεση για το ιδεατό βάρος, τον ιδεατό σωματότυπο και την ιδεατή εικόνα είναι που δεν σας αφήνει να ισορροπήσετε.

Κατανοούμε ότι η ανάγκη να χάσει κάποιος βάρος μπορεί να φαίνεται επιτακτική, η αλήθεια είναι όμως ότι αν δεν αφήσετε αυτή την ανάγκη στην άκρη και αν δεν εστιάσετε στο πώς τρώτε, ο φαύλος κύκλος υπερφαγίας είναι πολύ δύσκολο να διακοπεί. Και εδώ είναι που η γραφική, αλλά ταυτόχρονα τόσο ουσιαστική, σύσταση του να αγαπήσουμε τον εαυτό μας γίνεται αναγκαία.

 

Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε υποστήριξη στην προσπάθειά σας να χτίσετε εκ νέου μια ισορροπημένη σχέση με το φαγητό, θα χαρούμε να σας βοηθήσουμε!

 

* Για όσους θέλουν να ασχοληθούν παραπάνω, αυτό το video είναι ό,τι πρέπει

* Να σημειώσουμε ότι τα παραπάνω γράφτηκαν από την οπτική της καθημερινής μας επαφής με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τέτοιου είδους συναισθήματα και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν πανάκεια για την αντιμετώπιση της διαταραγμένης σχέσης με το φαγητό.